Niet alle soorten stress zijn per se slecht. Bepaalde spanningen zijn gunstig. Het "goede" is wat we voelen als we opgewonden zijn. De hartslag versnelt, de hormonen veranderen, maar er is geen angst of dreiging.
Goede stress is een reactie op prettige gebeurtenissen. De opwinding over de eerste ontmoeting, een promotie op het werk of zelfs een afdaling in de achtbaan zijn voorbeelden die veel goede stress opleveren. In feite hebben we allemaal wat stress nodig om energie te hebben en uitdagingen aan te gaan.
Hoewel goede stress, zolang deze maar kort is, gezond en stimulerend is, zijn andere soorten stress schadelijk: ze bevorderen angst en ongerustheid, verlammen emoties en geven het gevoel dat de moeilijkheid zo groot is dat we deze niet kunnen overwinnen. Leer ze allemaal kennen.
Acute stress
Acute stress treedt snel op en is meestal van korte duur. Het kan onvoorspelbaar en oncontroleerbaar zijn, zoals ternauwernood ontsnappen aan een ongeluk, of eng maar verwacht, zoals een sollicitatiegesprek. In ieder geval zijn er een reeks snelle veranderingen in bijna het hele organisme, die klaar zijn om met een bedreiging te worden geconfronteerd.
Degenen die verschillende stressvolle situaties doormaken, hebben een grotere kans om ziek te worden, maar over het algemeen zal een enkele episode van dit type weinig of geen negatief effect hebben op gezonde mensen, en geleidelijk zal het lichaam weer normaal worden (homeostase).
Chronische stress
Er is geen garantie voor een terugkeer naar het evenwicht wanneer stress chronisch is, het resultaat van voortdurende dagelijkse beslommeringen en onophoudelijke eisen die we niet kunnen beheersen. Omdat de stressoren continu zijn, ontvangt het lichaam geen duidelijke signalen om weer in balans te komen.
Chronische stress kan ons vermogen om ermee om te gaan overwinnen, en we denken dat er geen uitweg is uit die onmacht. Misschien is het ergste aspect van chronische stress eraan wennen en het negeren. Maar als het niet wordt opgelost, kunnen de fysieke en psychologische effecten ervan schadelijk zijn.
Chronische stress kan vele oorzaken hebben, zoals:
- financiële zorgen
- de zorg voor mensen met een handicap of ernstige ziekte
- gevoel vast te zitten in een onbevredigende relatie of baan
- onopgeloste kindertrauma's
- vervelend geluid
- constante onderbrekingen.
Geen paniek!
Soms is de stress zo acuut dat het een paniekaanval veroorzaakt; een van de gevaarlijkste soorten stress. Het wordt gekenmerkt als een korte periode van extreme angst en veel zweet, duizeligheid, hartkloppingen, beklemming op de borst en knoop in de "maag". Deze crises kunnen zo gewelddadig zijn dat de persoon denkt dat hij zal sterven. Ze denkt bijvoorbeeld dat ze een hartaanval krijgt omdat haar hart te snel klopt.
Paniekaanvallen gebeuren meestal zonder waarschuwing, hoewel ze worden geassocieerd met stressvolle situaties, zoals in een volle lift of in een vliegtuig tijdens turbulentie. Het is ook gebruikelijk om te hyperventileren, wat de balans van zuurstof en kooldioxide in het bloed verstoort. Als een paniekaanval op handen is, kan de onderstaande ademhalingstechniek u helpen uw kalmte terug te krijgen.
Hoe in te ademen bij een paniekaanval
- Adem eerst uit. Laat de lucht ontsnappen in een langzame zucht. Adem dan langzaam in en voel het middenrif (net boven de taille) naar buiten uitzetten. Laat het dan langzaam los, tel tot drie.
- Adem opnieuw in, voelen dat de ribben naar de zijkanten uitzetten. Adem dan langzaam uit; iets langer nodig hebben om uit te ademen dan wanneer u hebt ingeademd.
- Herhaal langzaam inademen. Denk "langzaam en langzaam", en richt de lucht naar de onderkant van het diafragma. Voel hoe het midden van je lichaam uitzet en je ribben zich naar je zij openen terwijl je longen zich vullen met zuurstof. Houd uw adem niet in na het inademen; laat de lucht ontsnappen in een langzame zucht.
- Stop een seconde en adem opnieuw in, het voelen van de uitzetting van het midden van het lichaam. Adem nu langzaam uit.
- Volharden, zelfs als de adem nog steeds te hoog in de borst lijkt. Terwijl je je ontspant, zakt je adem naar het middenrif.
- Blijf een paar minuten in dit tempo. Concentreer u op langzaam en neerwaarts ademen, altijd met iets meer uitademing dan inademing. Dit is uw natuurlijke ademhalingssnelheid. Onthoud: het is de uitademing die je ontspant.
