Amerikaanse voetballers toon trots de mascottes van hun teams; reizigers, soldaten en geliefden gebruiken vreemde voorwerpen die geluk hebben, en er zijn er die hoefijzers op de voordeur spijkeren. Al deze objecten zijn mascottes, een woord dat is afgeleid van de Provençaalse term mascotte, wat tovenaar betekent. Er waren twee soorten huisdieren. Talismannen, uit het Grieks telesma, wat mysterie betekent, werden geacht in staat te zijn geluk aan te trekken. De amuletten dienden als een schild tegen het boze oog (het woord is afgeleid van het Latijn amuletum, een informeel synoniem voor cyclaam - een plant die zou beschermen tegen gif). In het middeleeuwse Europa werd het boze oog beschuldigd van veel tegenslagen.
De kracht van geloof
Talismannen en amuletten komen in alle samenlevingen voor; wat varieert zijn de gekozen objecten en symbolen. Sommige amuletten zijn opzettelijk walgelijk, omdat ze bedoeld zijn om de blik van de meest gewelddadige demonen te vermijden. Anderen, met name kralen en ornamenten, kunnen voortreffelijk zijn en hun kracht uitoefenen door middel van de symbolen die ze dragen.
Een veel voorkomend symbool bij talismannen is de kat, die in het oude Egypte werd vereerd als een heilig dier. In middeleeuws Europa dacht men echter dat heksen konden verschijnen in de vorm van een kat. Het feit dat een symbool op een tegenstrijdige manier kan worden geïnterpreteerd, suggereert dat het hoogstwaarschijnlijk niet de talisman is die de kracht uitoefent, maar het geloof van de gebruiker. Talismannen kunnen ook worden gebruikt als codeteken voor een bepaalde overtuiging. De vis is bijvoorbeeld een oud symbool van Christus, dat door christenen als wachtwoord werd gebruikt wanneer ze door de Romeinen werden vervolgd.
Talismannen en amuletten zijn niet altijd alleen maar versieringen; ze kunnen ook leden of organen van dieren zijn. Groenlandse Eskimo's naaiden vroeger een havikskop aan de kleren van de jongens, in de overtuiging dat ze goede jagers zouden zijn.
Symbolen kunnen in de loop van de jaren veranderen en zelfs tegengestelde connotaties krijgen. Een opmerkelijk voorbeeld is de swastika. Het woord is van Sanskriet-oorsprong (“wat brengt geluk”) en het symbool drukt geluk uit in veel culturen. Maar sinds het werd aangenomen als een nazi-insigne, is het niet de bescherming voor het boze oog gaan betekenen, maar zichzelf.
Iers geluk
Bezoekers van Blarney Castle in Ierland hielden zich vroeger bezig met rare en gevaarlijke praktijken: ze beklommen de 37 meter hoge toren en leunden vervolgens over de borstwering. En terwijl vrienden ze bij de enkels vasthielden, kusten ze een steen op de muur. Ze geloofden dat de prestatie hen "de gave van het woord" zou schenken.
Verschillende Europese legendes leggen uit hoe deze steen met magische krachten zou zijn begiftigd. Men zegt dat Cormac MacCarthy, die het kasteel in de 15e eeuw bouwde, ongerust was over een proces. Op een nacht droomde hij dat als hij 's ochtends de eerste steen kuste die hij zag, de woorden hem vloeiend zouden overkomen en dat hij het goed zou kunnen doen in de rechtszaal. Toen hij wakker werd, vond Cormac een steen en kuste die. Zijn retoriek was zelfs briljant en hij won de vraag. Maar uit angst dat heel Ierland zou komen om de steen te kussen, bevestigde hij hem op de kasteeltoren, buiten het bereik van de indringers.
Ongeveer een eeuw later probeerde koningin Elizabeth I van Engeland de afstammeling van Cormarc, Dermot MacCarthy, over te halen om het kasteel aan hem over te dragen als bewijs van loyaliteit. Dermot, die de "gave van spraak" had, slaagde er altijd in om tijd te winnen met steeds meer gecompliceerde voorwendsels en de koningin raakte het gepraat beu en zei: "Blarney is het echt; wat hij zegt, zegt niets ”. Dus de term blarney ging de Engelse taal in als synoniem voor "small talk".
Tegenwoordig kunnen aspirant-sprekers de Blarney-steen bereiken zonder hun leven te riskeren, maar hoewel het niet langer zo gevaarlijk is, is het kussen van de steen nog steeds ongemakkelijk, waarbij de bezoeker op zijn rug moet liggen, op een ijzeren handvat moet leunen en het hoofd bijna helemaal naar achteren moet kantelen totdat je de steen met je lippen kunt aanraken. Hoe herken je geluk?
